Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα
ΟΙ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΕΣ ΤΩΝ ΠΑΞΩΝ
Καταγωγή
Οι Βελλιανίτες των Παξών, έχουν την καταγωγή τους από τη Παλιά Βέλλιανη της Παραμυθιάς. Η πρώτη μετοίκησή τους στους Παξούς έλαβε χώρα, περίπου, στο τέλος του 1400 με αρχές του 1500, επειδή στη γενέτειρά τους δεν μπορούσαν να αντέξουν την κακοδιοίκηση και τις διώξεις των Τούρκων κατακτητών. Η δεύτερη μετοίκηση, σύμφωνα με την παράδοση, ακολούθησε μετά το 1611, όταν απέτυχε η τότε Επανάσταση του Διονυσίου Τρίκκης, του Φιλοσόφου. Γενικά, οι Βελλιανίτες μετοίκησαν, κυρίως, στους Παξούς, επειδή το νησί των Παξών από το 1386 βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Βενετών, οι οποίοι κατείχαν και τα παράλια της Θεσπρωτίας και ήσαν πολέμιοι των Τούρκων.
Εγκατάσταση στους Παξούς
Οι εξόριστοι στους Παξούς Βελλιανίτες εγκαταστάθηκαν στην αρχή στο χωριό Κουκούλια και ύστερα ίδρυσαν δικό τους χωριό στο οποίο έδωσαν το όνομα Βελλιανιτάτικα, παράγωγο του τόπου της καταγωγής τους, το χωριό Βέλλιανη της Παραμυθιάς
– Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη, έκδοσης 1927, λήμμα Βελλιανιτάτικα και Βελλιανίτη Αγγελική :
« Βελλιανιτάτικα
Βελλιανιτάτικα (Γεωγρ.). Χωρίον ή μάλλον συνοικισμός της νήσου Παξών, επί του νοτίου μέρους αυτής, αποτελούμενος εκ τριάκοντα οκτώ οικογενειών, κατοικουσών εις καλώς ωκοδομημένας οικίας, αι
(1) Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Μ.Α.Μ.
πλείσται των οποίων περιβάλλονται δια μικρών κήπων εκ καρποφόρων δέντρων. Τα Βελλιανιτάτικα κυκλούνται υπό δάσους ελαιών εις γραφικοτάτην τοποθεσίαν, ανηγέρθησαν δε κατά τα μέσα του ΙΖ αιώνος εξ οικογενειών προερχομένων εκ του χωρίου Βέλλιανη της Ηπείρου, καταδιωκομένων υπό των Οθωμανών μετά την καταστολήν επαναστάσως της υποκινηθείσας υπό του επισκόπου Τρίκκης Διονυσίου, και αι οποίαι εύρον εις Παξούς καταφύγιον. Εξ αυτών η οικογένεια Βελλιανίτη εξηκολούθει να προστατεύει την εν Βέλλιανη μονήν του Προδρόμου, ήτις επί τουρκοκρατίας ήκμαζε .
Τα Βελλιανιτάτικα απετέλουν, προ της διαιρέσως του κράτους εις δήμους και κοινότητας, παρεδρείον του δήμου Γαϊανών , κατόπιν δε υπήχθησαν εις την κοινότητα Γαΐου την πρωτεύουσαν της νήσου, εξ’ ης απέχουν περί τα δύο χιλιόμετρα. Εις τον συνοικισμόν υπάρχει ωραία εκκλησία του αγίου Γεωργίου περί αυτήν δε θάπτονται τα μέλη των οικογενειών Βελλιανίτη. Οι κάτοικοι είναι κυρίως ελαιοκτηματίαι, οι πλείστοι όμως εξ αυτών από πολλού μετηνάστευσαν εις Κέρκυραν, Αθήνας και Ρωσίαν. Εις τα Βελλιανιτάτικα, μετά την ηρωϊκήν υποχώρησιν εκ Πελοποννήσου του Ανδρούτσου και την σύλληψιν αυτού υπό της Βενετικής κυβερνήσεως, κατέφυγεν η σύζυγος αυτού μετά του υιού της και των δύο θυγατέρων της εξ’ ων η νεωτέρα Αγγελική, η γνωστή υπό το όνομα Σιόρα κόρη, υπανδρεύθη τον προύχοντα της νήσου Αναστάσιον Βελλιανίτην και διεβίωσεν έκτοτε εις τα Βελλιανιτάτικα, όπου διασώζεται η οικία αυτής, έχουσα προσθίας στοάς
Βελλιανίτη Αγγελική.
Αδελφή του Οδυσσέως Ανδρούτσου, γεννηθείσα εν Πρεβέζη και αποθανούσα εν Παξοίς. Υπέστη τας περιπετείας των πρώτων ετών της επαναστάσεως του 1821 και ηκολούθησε τον αδελφόν της μετά της μητρός και της αδελφής της πανταχού. Εν τέλει εκλείσθει εις το Κωρύκειον άντρον του Παρνασσού, όπου είχεν εγκαταστήσει το αρχηγείον του ο Οδυσσεύς Ανδρούτσος. Εκεί η πρεσβυτέρα αδελφή της Ταρσίτσα υπανδρεύθη τον φίλον του λόρδου Βύρωνος και του ποιητού Σέλεϋ ΄Αγγλον φιλέλληνα σερ Εδουάρδον Τρελώνην, αύτη δε μετά πολλάς περιπετείας κατέφυγεν εν τέλει μετά της μητρός της εις Παξούς, αφιερώσασα έκτοτε την ζωήν της εις φιλανθρωπικά έργα και αποθανούσα υπερεκαντοντούτις τω 1888 »
« ΗΠΕΙΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΞΟΙ
Του κ. Ι. Αρχιμανδρίτη, τ. Γεν. Επιθ/τού Στοιχ. Εκπ)σεως
Εφημερίδα Ηχώ Παξών 1972, αριθμ. φύλ. 9, σελ. 2.έ.4
Απόσπασμα για την οικογένεια του Αναστάσιου Βελλιανίτη των Παξών :
… 3. Ο Αναστάσιος Βελλιανίτης.
Υπήρξε αντιπροσωπευτική φυσιογνωμία προύχοντος των Παξών. Είχε συνδεθεί δια στενής φιλίας με τον ήρωα πολέμαρχον Οδυσσέα Ανδρούτσο, όταν αυτός είχε παραμείνει δι’ ολίγους μήνες στους Παξούς, πριν της Επαναστάσεως. Από τους Παξούς ανεχώρησε για τη Στερεά Ελλάδα, όπου έφθασε στις 22-3-1821. Μετά το 1825, ότε συνελήφθη και εξετελέσθη ο πολέμαρχος Ανδρούτσος, η μητέρα του Ακριβή με τη θυγατέρα της Αγγελική κατέφυγαν στους Παξούς. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η Αγγελική και η περίφημος σε ομορφιά και λεβεντιά αδελφή της Ταρσίτσα, που είχε για άνδρα της τον φρούραρχο του Κωρυκείου ΄Αντρου ΄Αγγλον Τρελλώνην, ήσαν από τον δεύτερον γάμον της μητέρας του Ανδρούτσου. Το ότι η μητέρα του Οδυσσέως με την κόρη της Αγγελική κατέφυγαν στους Παξούς, και όχι σε άλλο νησί της Επτανήσου, αποδεικνύει ότι το εκεί κλίμα ήταν φιλικό γι’ αυτές, λόγω των φιλικών δεσμών που είχε δημιουργήσει ο πολέμαρχος κατά την εκεί παραμονήν του.
Ο προύχων Αναστάσιος Βελλιανίτης ενυμφεύθη την αδελφήν του Οδυσσέως Αγγελικήν, η οποία είχε ηλικίαν τότε 36 ετών. Το σωζόμενον ακόμη κτίριον (κατοικία) στην περιοχή Κατσιμάτικα – γνωστόν ως σπίτι της « Κόρης » ήτο το σπίτι της. (Πόσο ωραίο θα ήτο να συντηρηθεί και να διατηρηθεί τούτο υπό του κράτους !) Επεκράτησε το όνομα « Κόρη », μάλλον ως τίτλος ευγενείας. Η Αγγελική έζησε πλέον των 90 ετών και απέθανε το 1888 … »
Η κτίση των εκκλησιών
Στους Παξούς οι Βελλιανίτες έκτισαν τις Εκκλησίες :
- Τον ΄Αγιο Γεώργιο στα Βελλιανιτάτικα
- Την Παναγία των Βελλιανιτών στο ομώνυμο νησί, έμπροσθεν της προκυμαίας του Γαΐου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου
- Τον ΄Αγιο Νικόλαο στο ομώνυμο νησί, ο οποίος είναι μετόχι της Παναγίας των Βελλιανιτών .
- Τον ΄Αγιο Ιωάννη στο νησί του Αγίου Νικολάου.
- Τον ΄Αγιο Νικόλαο στα Βελλιανιτάτικα
- Την Αγία Παρασκευή στα Ζενεμπεσάτικα
(Πηγή : Χειρόγραφη επιστολή του Ιωάννη Δόικα προς τον γράφοντα)
΄Ολες δε οι παραπάνω εκκλησίες βρίσκονται και στην περιοχή της Παλιάς Βέλλιανης.
Το γενεαλογικό δέντρο της γενιάς των Βελλιανιτών
Ο αείμνηστος εκ Παξών δικηγόρος και συγγραφέας Τηλέμαχος Βελλιανίτης, δικηγορήσας στην Αθήνα, μου απέστειλε το γενεαλογικό δέντρο της γενιάς των Βελλιανιτών, το οποίο συνέταξε ο δικηγόρος Βελιανίτης Γεώργιος του Θωμά τον Ιούνιο του 1991:
(2) Η φωτογραφία είναι από το Αρχείο του Μ.Α.Μ.
΄
(3) Η φωτογραφία, την οποία επιμελήθηκε ο Κωνσταντίνος Γεωργίου Τάχιας (Πανεπιστήμιο Στουτγάρδης ), είναι από το διαδίκτυο.
Ο Σπύρος Κατσαρός στο βιβλίο του Libro d’ oro, τόμος 3ος, Κέρκυρα, 1983, σελ. 65 έ. 91 αναφέρει : (αποσπάσματα)
…. « 1620 . Βελλιανίτης Μίχος
Η οικογένεια Βελλιανίτη έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διοίκηση των Παξών και έδωσε αξιόλογες προσωπικότητες, διοικητές, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, γιατρούς, εμπόρους, στρατιωτικούς, φιλικούς, βουλευτές, ιερείς κλπ.
Στα Κουκούλια που θεωρούνται η παλαιά πρωτεύουσα του νησιού, σώζονται ακόμα τα ερείπια των σπιτιών των Βελλιανιτών. ΄Ενα σημαντικό στοιχείο, όμως, είναι ο γάμος του Ευγενή Κόμη Ιωάννη Βελλιανίτη που βρέθηκε στο Ιστορικό Αρχείο Κερκύρας. Ο γάμος έγινε στην Παναγία των Ξένων. …
Δύο άλλοι σημαντικοί κλάδοι της οικογένειας Βελλιανίτη είναι οι Τομαίοι και οι Μιχαίοι. Στο Ιστορικό Αρχείο Παξών βρίσκεται το γενεαλογικό δέντρο των οικογενειακών αυτών. Το γεγονός πάντως είναι πως οι Βελλιανίτες γράφτηκαν στο Χρυσό βιβλίο των Παξών το 1800 και στη συνέχεια αναδείχθηκαν σε όλους τους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής των Παξών. Λίγο μετά την άφιξή τους στους Παξούς ίδρυσαν τη μονή της Παναγίας , την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, παλαιά και νέα, τον ΄Αγιο Νικόλα, επονομαζόμενο του « Βέγια ». Οι Βελλιανίτες ήταν μέλη του Αδελφάτου της Υπαπαντής, εκκλησίας που χτίστηκε το 1600.
Το 1627 συναντάται Δεποτουτάτος της Υγείας και το 1628 Πρωτόκαπος των Παξών ο Μίχος Βελλιανίτης. Ο γιος του Νικόλαος έγινε το 1658 κι αυτός Δεπουτάτος της Υγείας των Παξών (Ενετοκρατία, τόμος 96)
Ο Ματθαίος Βελλιανίτης Βέγιας έγινε Πρωτοπαπάς Δαλματίας το 1787 – 1788 και διέπρεψε σαν ιερωμένος
Αξιόλογο πρόσωπο ήταν και ο Αρχιμανδρίτης, αριστούχος της Ιουνίου Ακαδημίας, υποψήφιος Δεσπότης Παξών Θεοδόσιος Βελλιανίτης (1800 – 1891)
Στην επανάσταση των Παξινών εναντίον των Γάλλων το 1800, με τα γνωστά αποτελέσματα, αρχηγός ήταν ο ιατρός Ιωάννης Βελλιανίτης .
Ο Ιωάννης Βελλιανίτης ήταν και ένας από τους βουλευτές που υπέγραψε την ΄Ενωση της Επτανήσου με την Ελλάδα.
Τέλος ο Νικόλαος Βελλιανίτης χρημάτισε βουλευτής Παξών το 1828 – 1833, ενώ ο Μιχ. Βελλιανίτης αξιωματικός του ρωσικού στρατού τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη επί Αγγλικής Προστασίας (πέθανε το 1871 στην Οδησσό . …
Το οικόσημο Βασιλά ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗ : Κατά το 1549, έγινε δεκτή στην Τάξη των Ευγενών η κερκυραϊκή οικογένεια Veja = Βέγια (ή Βέλλια – και είναι γνωστό ότι τα δύο «λλ» στην Κέρκυρα, προφέρονταν όπως και σήμερα σαν « γ ». Δι’ ο και κατά τη λατινική γραφή του, το όνομα δε γράφτηκε σαν Βέλλια, αλλ’ όπου αγουγόταν : Βέγια
Κλάδος της Κερκυραϊκής οικογένειας Βέγια είναι οι οικογένειες Βελλιανίτη και της Κέρκυρας και των Παξών. …
Στους Παξούς η οικογένεια Βελλιανίτη δημιούργησε τρεις μεγάλους κλάδους από την αρχή της εγκαταστάσεως της. Απ’ αυτούς ο ένας που είχε τον τίτλο της Ευγένειας κι είχε κρατήσει σαν περεπώνυμο το αρχικό όνομα της Οικογένειας, « του Β έ γ ι α ». Κι ακόμα ότι ο Πρωτοπαπάς της Δαλματίας Ματθαίος από τους Παξούς, λεγόταν Βελλιανίτης Βέγιας.
Οι άλλοι δύο κλάδοι, από τους γενάρχες τους τον Θωμά και τον Μιχαήλ, έλαβαν τα προσεπώνυμα Τομαίοι και Μιχαίοι.
Το 1687 ο Δουφλής Βελλιανίτης ήταν « Καπετάνιος », δηλαδή κυβερνήτης του νησιού Παξών. Διασώζεται μάλιστα στους Παξούς τούτου η ιστορία :
Ο Δουφλής είχε ένα γιο. Παληκαρόπουλο. Κι όταν η θυγατέρα του Κόντε Μακρή πήγαινε με τ’ άλλα κορίτσια στη βρύση για νερό, ο νιος τη φλερτάριζε, πειράζοντάς την. Της νιότης. Το’ μαθε ο ασυμβίβαστος κι αυστηρός Κόντες και διαμαρτυρήθηκε στον Δουφλή. Αλλά ο Δουφλής, επαρμένος, ίσως και λίγο από το αξίωμά του, αντιμετώπισε περιπαιχτικά την υπόθεση. Είπε στον Κόντε :
– Εγώ δεν ημπορώ να περιορίσω το γάιδαρό μου. Περιόρισε εσύ τη γαϊδουρέλα σου…
Προσβάλθηκε ο Κόντες του πεθαμού. Κι αντέδρασε με όλη την αγριότητα των καιρών. Παραφύλαξε στη βρύση που πήγαινε η θυγατέρα του με τα άλλα κορίτσια. Κι όταν είδε τον να τη γυροφέρνει φλερτάροντάς την, τον πυροβόλησε με το δίκαννο και τον σκότωσε. Κατόπι βγήκε θριαμβευτικά στο μπαλκόνι του σπιτιού του, που ήταν αντίκρυ στο Κυβερνείο κι έκραξε του Δουφλή δυνατά, για να τον ακούσουν και οι γύρω :
– Δουφλή, ε Δουφλή. Πήγαινε να πάρεις από τη βρύση το γάιδαρό σου, γιατί τον κλώτσησε η γαϊδουρέλα μου »
Άξιος ακόμα ν’ αναφερθεί ο Θεόδωρος Βελλιανίτης, από τους Παξούς, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1863 και στην Αθήνα, ενώ εν συνεχεία παρέμεινε οκτώ χρόνια στη Ρωσία, απ’ όπου επιστρέφοντας επιδόθηκε στη δημοσιογραφία και τη φιλολογία. Είναι δε ο πρώτος που γνώρισε στο ελληνικό κοινό τους Ρώσους συγγραφείς και λογοτέχνες. Το 1895 εκλέχτηκε βουλευτής του Νομού Κερκύρας. Τον επόμενο χρόνο τοποθετήθηκε Γενικός Διευθυντής των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων της Ελλάδος. Κατά δε το 1924, ύστερα από δεύτερη εκλογή του, έγινε Υπουργός επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Μελέτες του, σχετικές με τη νεώτερη Ελληνική ιστορία, δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά κι εφημερίδες ».
« Ιστορικαί συμπληρώσεις και διευκρινήσεις
Του Στρατηγού κ. Γερ. Ι. Τράνακα. Εφημερίδα Ηχώ Παξών, έτος 1988, φύλλο 170, σελ. 1η.
Εις τον κυκλοφορήσαντα κατά το έτος 1983 Γ΄. τόμον των εκδόσεων Σπ. Κατσαρού υπό τον τίτλον “ LIBRO D ORO DELLA MAGNEFICA CITA DI CORFU ” , περιλαμβάνονται διάφοροι λίαν ενδιαφέρουσα πληροφορίαι περί προσώπων, καταγομένων εκ Παξών, καθώς και περί των επωνύμων οικογενειών των Παξών.
Θα ήθελα, χάριν της ιστορίας, να κάμω μερικάς συμπληρώσεις και διευκρινίσεις επί ωρισμένων εκ των ανωτέρω :
Σελίς 89 : ΤΟ ΕΠΩΝΥΜΟΝ ΤΩΝ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΩΝ των Παξών κατά την επικρατούσαν γνώμην (καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός Βέης και άλλοι ), αλλά κυρίως εκ παραδόσεων αυτών τούτων των κατοίκων, δεν προέρχεται εκ της λέξεως « Βέγια », αλλά εκ του ονόματος του χωρίου « Βέλλιανη » του Νομού Θεσπρωτίας, οι κάτοικοι του οποίου διωκόμενοι υπό των Τούρκων κατέφυγον εις Παξούς (1)
Σελίς 91 : Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗΣ εγεννήθη εις Πειραιά και όχι εις Αθήνας. Κατά το έτος 1895 εξελέγη βουλευτής των Παξών και όχι του Νομού Κερκύρας. Επίσης βουλευτής Παξών εξελέγη κατά τας εκλογάς των 1899 και 1902.
Ως Γενικός Διευθυντής των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων ετοποθετήθη κατά το έτος 1906 και όχι το 1896, παρέμεινε δε εις την θέσιν αυτήν μέχρι του έτους 1911. Κατά το έτος 1916 εξελέγη βουλευτής του Νομού Κερκύρας, κατά δε τας εκλογάς του έτους 1923 εξελέγη πληρεξούσιος του Νομού Κερκύρας εις την Δ΄. Εθνοσυνέλευσιν και κατά το επόμενον έτος 1924 εγένετο υπουργός της Παιδείας.
Το συγγραφικόν του έργον δεν περιορίζεται μόνον εις την νεωτέραν Ελληνικήν Ιστορίαν ως αναφέρεται, αλλά επεκτείνεται εις όλα σχεδόν τα είδη του λόγου : την ποίησιν, την ιστορίαν γενικώς , το χρονογράφημα, το διήγημα, την κριτικήν της τέχνης, την μελέτην (2) » ….
« ΟΙ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΑΙ ΤΩΝ ΠΑΞΩΝ
ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΝΤΩΝ
Της Ελβίρας Γεωργίλα το γένος Βελλιανίτη
Εφημερίδα Ηχώ Παξών, έτος 1973, φύλλο 12, σελ. 3η.
Καλαμάκι 12-2-73
Αγαπητέ Κε Ρωμάνο,
Εις συμπλήρωσιν των όσων ο αγαπητός εις όλους μας κ. Γεράσιμος Τράνακας αναφέρει εις το τελευταίον φύλλο της ΗΧΟΥΣ δια τον Ιωάννην Βελλιανίτην, δικηγόρον, δικηγορήσαντα εις Κέρκυραν, μέλος της Ιονίου Βουλής κ.λ.π., ας μου επιτραπεί να παραθέσω τα εξής :
Ο Ιωάννης Βελλιανίτης – πάππος μου από μητρός – υπήρξε γόνος οικογενείας, η οποία συγκατελέγετο μεταξύ των Ευγενών της Νήσου με ίδιον οικόσημον (παράστασις 2 πτηνών – ανάγκλυφον αντίγραφον του οποίου, λαξευμένον επί λίθου, ευρίσκεται εντοιχισμένον εις την γωνίαν της πατρικής μου οικίας εις Βελλιανιτάτικα.
Ο ως άνω πάππος μου, τον οποίον οι σύγχροινοί του προσφωνούν Κόντε Νάνεν, είχεν νυμφευθεί την Ελένην (Νενέ) Καποδίστρια, της οικογενείας του Κυβερνήτου.
Εκ του γάμου του Κόντε Νάνε με την Ελένη Καποδίστρια εγεννήθησαν τα κάτω τέκνα :
- Η Αδελαΐς Βελλιανίτου, μετέπειτα σύζυγος του εν Πάτραις Βιομηχάνου Πετρακοκοπούλου.
- Ο Δημήτριος Βελλιανίτης, σπουδάσας την Νομικήν Επιστήμην εις Παρισίους και αναδειχθείς εις ένα των καλυτέρων δικηγόρων της Κερκύρας.
Ο Δημήτριος (Μίμης) Βελλιανίτης ενυμφεύθη την περιώνυμον δια την καλλονήν της Τασούλαν, αι δεξιώσεις της οποίας προς τιμήν της Βασιλικής Οικογενείας Γεωργίου του Α΄. άφησαν εποχήν, εκ δε του γάμου του εγεννήθησαν :
α) Ο νυν εν Αθήναις διαμένων υποστράτηγος ε.α. Γιάγκος Βελλιανίτης
β) Ο πεσών κατά τας μάχας της Μικρασιατικής εκστρατείας Λεωνίδας Βελλιανίτης και
γ) Ο Αλέξανδρος Βελλιανίτης .
3) Η Θεοδώρα (Ντότο) Βελλιανίτου – η μητέρα μου – η οποία εσπούδασε συγχρόνως με τον αδελφόν της Δημήτριον εις το Παρίσι Γαλλικήν Φιλολογίαν και μουσικήν (πιάνο). Κατά την επιστροφήν της εις Κέρκυραν μετέφερεν εκ Παρισίων και το δεύτερον δια την Κέρκυραν πιάνο. ( Εις την νήσον τότε πιάνο διέθετε μόνον η οικογένεια Καποδίστρια). Μετέπειτα, νυμφευθείσα τον πατέρα μου, Σπυράκην Βελλιανίτην, εγκατεστάθη εις Παξούς, όπου μετέφερε και το πιάνο, το οποίον σώζεται και σήμερα εις το πατρικό μου σπίτι στα Βελλιανιτάτικα.
4) Ο Γεώργιος Βελλιανίτης ο οποίος μετά τον θάνατον του πάππου μου μετώκησεν εις Παρασίους χωρίς έκτοτε να δώσει σημεία ζωής
Αυτά δια την Ιστορίαν.
Δεχτείτε παρακαλώ τις ευχαριστίες μου δια την φιλοξενίαν και την έκφρασιν των καλυτέρων αισθημάτων μου
ΕΛΒΙΡΑ ΓΕΩΡΓΙΛΑ
το γένος Βελλιανίτη
Κονδύλη 9 – Καλαμάκι »
– Απόσπασμα από το Libro D’ oro του Σπύρου Κατσαρού, Παράρτημα Παξών ( Διαδίκτυο) , του Ιωάννη Δόικα, πρώην Διευθυντή του Ιστορικού Αρχείου Κερκύρας και Παξών ως και συγγραφέα πολλών βιβλίων :
« Η μετοίκηση των Βελιανιτών έγινε στο τέλος του 1400 ή αρχή του 1500, όταν βεβαιώνεται στην πράξη αυτή ( σ.σ. εννοεί το υπ’ αριθμ., 3295/1855 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Νικ. Ορφανού) « Οι Προπάτορες των υποφαινομένων της γενεάς των Βελιανιτάτων προ τριακοσίων ήδη και επέκεινα ετών μετοικήσαντες από την αντίπεραν Στερεάν της Ηπείρου τουτέστι από την Βέλιανη επαρχία Παραμυθιάς εις ταύτην την νήσον ». Αν λοιπόν υπολογίσουμε περισσότερα από 300 χρόνια, με χρόνο το 1855 (ημερομηνία της Πράξεως) τότε άνετα καταλήγουμε ότι η μετοίκηση έγινε τέλος 1400 ή αρχές 1500.
Η μετοίκηση έγινε λόγω της έκρυθμης κατάστασης που ήταν στην περιοχή Βέλλιανης, αφού αναφέρεται « ένεκα των τότε εις τα εκεί περισπασμών ».
Ήσαν κύριοι του Μοναστηριού « Του Αγίου και ενδόξου Ιωάννου Προδρόμου και άπασαν την ιδιοκτησίαν αυτώ ως ιδιοκτήται αυτού ως ιδιοκτήται και υιοί κληρονόμοι του αυτού Μοναστηριού και μη θέλοντες να αποτελέσωσιν το δικαίωμα όπερ εξήσκουν κ.λπ. ».
Συνεχώς ενίσχυαν οικονομικώς την μονή ως κύριοι, νομείς και κάτοχοι, αφού αναφέρεται ότι πολλάκις εποίησαν γεναίας προσφοράς, οίτινες καταναλώθησαν πάντοτε προς αύξησιν και καλωπισμόν του αυτού Ναού ».
Τέλος το έγγραφο αυτό αυτή ( σ.σ. εννοεί το υπ’ αριθμ., 3295/1855 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Νικ. Ορφανού) υπογράφεται από 34 Βελλινίτες, με επικεφαλής τον Θεοδόσιον Ιερομόναχον Βελλιανίτη, τον Γεώργιον Ιερέα Βελιανίτη, τον Νικόλαον Ιερέα Βελιανίτη και τέλος τον « Λεόντιον Βελιανίτην Ηγούμενον του εν Βελιάνοις Μοναστηρίου του Αγίου και ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου ». …
Το οικόσημο των Βελιανιτών είναι δύο κοκόρια ( ένδειξη έριδος και φιλοπολέμου διαθέσεως) και πάνω ένα στέμμα με τρεις ακτίνες (Ηχώ Παξών, αριθμ. 27/1974)….
Στο συμβολαιογράφο Παξών Σ. Βερονίκη, βιβλίον 10, σελ. 32 αναφέρεται η βούλα (σφραγίδα) του Σταματέλου Βελιανίτη του Τόμα, είχε στην κορυφή σταυρό με δύο άστρα και κάτω τρία ψηφία Σ.Τ.Β. Έγγραφο του 1804 φέρνει σφραγίδα του Τόμα με τα δύο κοκόρια. »
– Ο Αθανάσιος Βελλιανίτης σε άρθρο του « Αναζητώντας τις ρίζες μου », εφημερίδα Ηχώ των Παξών, χρόν. 17. φύλ. 181, του έτους 1988.
Ο Αθανάσιος Βελλιανίτης με καταγωγή από τους Παξούς ζούσε στην Αμερική. Εκεί είχε την πληροφορία από την οικογένειά του ότι οι πρόγονοί του ήρθαν στους Παξούς στον καιρό της Τουρκοκρατίας από το Χωριό Βέλλιανη της Παραμυθιάς. ΄Ετσι, όταν ήρθε με άδεια στη γενέτειρά του, επισκέφτηκε τον τόπο των προγόνων του.
« Για πολλά χρόνια είχα ακούσει ότι οικογένειά μου είχε ξεκινήσει από κάποιο χωριό της Ηπείρου, για να κατοικήσει στου Παξούς. Το χωριό αυτό στην αρχή το έλεγαν Βέλλιανη ( με δύο λλ) και αργότερα το μετονόμασαν σε Χρυσαυγή. Οπλισμένος μόνο με αυτές τις πληροφορίες, αποφάσισα όταν θα ξαναπήγαινα στους Παξούς, γυρίζοντας στην Αθήνα, να περάσω από τη Βέλλιανη….
΄Ετσι έφθασα στη Βέλλιανη.
Το χωριό έχει νεοκτισμένα σπίτια, δύο ταβέρνες και σχολείο. Τα πλατάνια με το ρυάκι που περνάει στη μέση του χωριού παρουσιάζουν μια μαγευτική θέα. Πλησίασα στην πρώτη ταβέρνα (σ.σ. ήταν η ταβέρνα του Κωνσταντίνου Δημ. Λώλου, σήμερα ο ξενώνας Ελέα ), όπου βρήκα μερικούς χωριάτες να κάθονται εκεί. Στην αρχή με κοίταξαν με κάποια υποψία (εφοριακός δεν έμοιαζα). Όταν δήλωσα την επιθυμία μου να γνωρίσω τον πρόεδρο του χωριού, είδα τα μάτια τους να λένε : « Αυτός δεν ήρθε εδώ με καλά μαντάτα ». Όταν όμως τους είπα ότι είμαι Βελλιανίτης και μάλιστα από την Αμερική, η όλη τους συμπεριφορά άλλαξε αμέσως.
– Καλώς ορίσατε στην πατρίδα σας.
Καφέ, πορτοκαλάδα, τι να σας προσφέρουμε;
Τρέξε να βρεις τον πρόεδρο και να του πεις να έρθει αμέσως εδώ. Φέρε και τον δάσκαλο. …
Ο δάσκαλος άρχισε αμέσως να μου ανοίγει τα μάτια μου ως προς την οικογένειά μου, τους Βελλιανίτες …. ».
Μάριος Αναστασίου Μπίκας