Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Του Παντελή Κυπριανού, καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών
Απογραφή 2021: Τα μεγάλα προβλήματα της Θεσπρωτίας
Το 2021, όπως κάθε 10 χρόνια, έγινε η προβλεπόμενη εθνική απογραφή. Όχι με τους καλύτερους όρους. Μετά από εννιά μήνες, δεν έχουμε τα πλήρη αποτελέσματα. ‘Ολοι απογράφονται στον τόπο κατοικίας τους, μόνιμης και προσωρινής. Έτσι, οι φοιτητές περιοχών που δεν έχουν πανεπιστήμια απογράφηκαν στις πόλεις που φοιτούν. Οι παρενέργειες πολλές. Σε κάποια μέρη, και στη Θεσπρωτία, οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι περισσότεροι από τους κατοίκους.
Το δημογραφικό
Γνωρίζαμε από τις προβολές ότι ως χώρα μειωνόμασταν αριθμητικά και γερνούσαμε. Οι γεννήσεις με την οικονομική κρίση και ιδιαίτερα την πανδημία μειώθηκαν. Αν δεν μπορείς να θρέψεις τον εαυτό σου πώς να κάνεις οικογένεια; Τα παιδιά που γεννιούνται τα τελευταία χρόνια, 90.000, είναι σχεδόν τα μισά από αυτά που γεννιούνταν λίγο πριν το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Που μυαλό για γάμο; Η ανεργία και οι χαμηλοί μισθοί οδήγησαν τους νέους στο εξωτερικό. Όπως στις δεκαετίες του 1900, στις ΗΠΑ, και του 1960, στη Γερμανία, μεγάλο μέρος της νέας γενιάς έφυγε. Τέλος, πολλοί μετανάστες, που στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 έβαλαν φρένο στη μείωση του πληθυσμού έφυγαν από την Ελλάδα. Οι Ανατολικοευρωπαίοι επέστρεψαν στις χώρες τους. Άλλοι μετανάστευσαν στις πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες.
Το 2011 ο πληθυσμός στην Ελλάδα ανερχόταν σε 10.816.286, το 2021 σε 10.432.485. Μείωση 3,5%. Ο πληθυσμός μειώθηκε παντού, με εξαίρεση το Νότιο Αιγαίο. Αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο. Στην ‘Ηπειρο η μείωση είναι κάπου στη μέση, 5,1%. Από 336.856 σε 319.543. Στη Θεσπρωτία η μείωση είναι υψηλότερη, 6,3%, η υψηλότερη στην ‘Ηπειρο. Από 43.587 σε 40.827.
| Δήμος | Πληθυσμός | Άνδρες | Γυναίκες | |||
| 2011 | 2021 | 2011 | 2021 | 2011 | 2021 | |
| ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ | 25.814 | 25.709 | 12.894 | 12.735 | 12.920 | 12.974 |
| ΣΟΥΛΙΟΥ | 10.063 | 8.767 | 5.017 | 4.370 | 5.046 | 4.397 |
| ΦΙΛΙΑΤΩΝ | 7.710 | 6.351 | 3.968 | 3.259 | 3.742 | 3.092 |
Δήμος
2011 2021
ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 25.814 25.709
ΣΟΥΛΙΟΥ 10.063 8.767
ΦΙΛΙΑΤΩΝ 7.710 6.351
Στο δήμο Ηγουμενίτσας ο πληθυσμός έμεινε σχεδόν ο ίδιος. Μειώθηκε δραματικά στους δήμους Σουλίου και Φιλιατών. 12,9% και 17,6% αντίστοιχα. Η μείωση ίσως είναι υψηλότερη αν σκεφτούμε ότι κάποιοι μένουν στην Ηγουμενίτσα και δηλώνουν κάτοικοι των δύο άλλων δήμων. Η κατάσταση αποτυπώνεται ανάγλυφα στα σχολεία -θα επανέλθουμε σε επόμενο κείμενο.
Τα προβλήματα, σκέψεις για δράσεις
Το δημογραφικό είναι πρόβλημα εθνικό. Αφορά όλη τη χώρα. Που οφείλεται; Σε πολλά προβλήματα, κυρίως οικονομικά. Συνάντησα δύο νέους Έλληνες στην Ισλανδία. Γιατί έφυγαν; «Ζεις με 600 ευρώ το μήνα; Εδώ ο βασικός είναι 2.200». Συνεπώς, οι λύσεις είναι καταρχήν σε εθνικό επίπεδο. Σαν τη δέσμη μέτρων που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν όμως και τα τοπικά. Γιατί ερημώνει η περιφέρεια; Γιατί η Θεσπρωτία, η «πύλη της Ευρώπης»;
Μίλησα τους τελευταίους μήνες με δεκάδες νέους από την περιοχή. Φοιτητές και εργαζόμενους. Θέλουν να φύγουν. «Ζείς στην Ηγουμενίτσα; Στο Φιλιάτι, την Παραμυθιά»; Τι σημαίνει ζεις; ρώτησα. Η απάντηση ομόθυμη. Τα όνειρα τους δεν χωράνε εδώ. Δεν υπάρχουν δουλειές, υποδομές, χώρος για πολιτισμό, για να κάνεις κάτι. Μόνο καφετέριες μου είπε μία νέα που μόλις επέστρεψε από Αθήνα. Βιβλιοθήκες, θέατρο; απάντησε μία νέα εκπαιδευτικός. Ο μισθός ίσια για τα προσωπικά έξοδα, είπε ένας νέος εργαζόμενος.
Δύο λοιπόν τα μεγάλα προβλήματα: ζωή-πολιτισμός και αξιοπρεπείς δουλειές. Στον πολιτισμό κάτι γίνεται τελευταία. Πολιτιστικές ομάδες χωρίς πολλή βοήθεια κάνουν αξιέπαινα πράγματα. Λείπουν, ωστόσο, βασικές υποδομές. Αλλού, στην Ευρώπη, ακόμη και οι μικρότερες πόλεις έχουν δημοτική βιβλιοθήκη, θέατρο, μουσείο, φεστιβάλ, πράσινο. Για τις δουλειές χρειάζεται μελέτη και συντονισμένη δουλειά. Όχι προτάσεις του ποδαριού. Και βέβαια αξιοπρεπείς μισθούς. Ζεις με 600 ευρώ;