Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου (1963)

      Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα

Οι πανελλήνιες εορτές του Σουλίου (1963)  (Α)

Στις 30 Απριλίου του 1963 τελέσθηκαν στο Σούλι οι τρίτες κατά σειρά πανελλήνιες διήμερες εορτές του Σουλίου.  Στις εορτές αυτές έλαβε μέρος και το Γυμνάσιο της Παραμυθιάς, κυρίως με χορευτικά τμήματα των δύο  τελευταίων τάξεων. Εκεί μαθήτριες και μαθητές με παρα-δοσιακές ενδυμασίες χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς.  Εκτός των χορών, χαρακτηριστική ήταν η σκηνή της μεταφοράς της ελληνικής σημαίας από το Κούγκι στο Σούλι (πηγάδια). Τέσσερις μαθήτριες, ενδε-δυμένες παραδοσιακά, κρατούσαν τη σημαία εκάστη ανά μία γωνία. Έμπροσθεν και όπισθεν της σημαίας προηγούνταν και έπονταν δύο (2)  εύσωμοι φουστανελάδες μαθητές. Και έμπροσθεν των δύο (2) πρώτων φουστανελοφόρων προπορεύονταν η μαθήτρια Αντωνίου Αυγούλα.

Την εποχή εκείνη δεν είχε κατασκευαστεί ακόμα η αμαξιτή οδός Γλυκή – Σούλι. Η μετάβαση των επισκεπτών γινόταν με αυτοκίνητο μέχρι τη Γλυκή και από εκεί  πεζή ή επί των μεταφορικών υποζυγίων, μέσω   Σκάλας της Τζαβέλαινας,  Γέφυρας του Ντάλα  και Σαμονίβας, έφθαναν στο Σούλι. Η διαδρομή ήταν γραφική,  πολύ κουραστική και μόνο η ανάβαση διαρκούσε  δύο (2) ώρες περίπου.

Τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου στην Παραμυθιά και σε αίθουσα του  Δημοτικού Σχολείου Βούλγαρη οι μαθητές του Γυμνασίου της Παραμυθιάς   ανέβασαν  θεατρική παράσταση, η οποία είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου το 1803. Την παράσταση αυτή παρακολούθησαν και όλες οι πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές της Ηπείρου, ως και δέκα (10) Μητροπολίτες της Ιεράς Συνόδου. Εντυπωσίασε δε τόσο πολύ το ακροατήριο, ώστε προτάθηκε να ανεβαστεί και σε κεντρικό θέατρο των Αθηνών. Η πρόταση όμως αυτή δεν πραγματοποιήθηκε για λόγους που είχαν σχέση με τη λειτουργία του Γυμνασίου.

  Φωτογραφίες από τις πανελλήνιες εορτές του Σουλίου (30.04.1963)

              

                           

                

          

Το εικονιζόμενο μνημείο σήμερα δεν υπάρχει. Κτίστηκε το 1960.  Πότε όμως  και γιατί καταστράφηκε δεν έχει με βεβαιότητα διευκρινιστεί. Σε φωτογραφία Θεσπρωτικής εφημερίδας κατά τις πρώτες εορτές του Σουλίου  παρουσιάζονται οι επί της στήλης μαρμάρινες πλάκες δεμένες με σκοινιά. (Βλέπ. στο παράρτημα : α.  δημοσίευμα εφημε-ρίδας. και β. Βασίλη Κραψίτη « Ιστορία της Παραμυθιάς », Β΄. έκδ., Αθήνα 1991, σελ. 157 ( φωτογραφία ).

Ο Ντουλμπέρης Νικόλαος : «  Το αναφερόμενο μνημείο έκτισε το 1960 ο εμπειροτέχνης πατέρας μου  Ντουλμπέρης Σταύρος. Για να γεμίσουν οι μαστόροι το καλούπι της πυραμίδας του, έριχναν το τσιμέντο  με το κονσερβοκούτι, επειδή τότε δεν υπήρχαν τα σημερινά τεχνικά μέσα.  Νωρίτερα, πριν το 1960, ο πατέρας μου είχε  φτιάξει και τη γέφυρα στου Ντάλλα, στους μύλους του Σουλίου »

Θεατρικές Παραστάσεις

Στη δεκαετία του 1961 οι μαθητές του Γυμνασίου Παραμυθιάς παρου-σίαζαν στους ξένους προσκεκλημένους, στους γονείς και κηδεμόνες, στους μαθητές και στο κοινό της Παραμυθιάς, κυρίως,  τρεις φορές ανά σχολικό έτος θεατρικές παραστάσεις :  Την πρώτη την 28^η  Οκτωβρίου, τη δεύτερη την 25^η   Μαρτίου και την Τρίτη (μετά το 1961) κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου. Στις θεατρικές αυτές παρα-στάσεις  συμμετείχαν κυρίως οι μαθητές της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου. Λάβαιναν όμως μέρος και μαθητές των κατώτερων τάξεων. Τούτο υπόκειτο πάντα στην κρίση του εκάστοτε υπεύθυνου, για τη θεατρική παράσταση, καθηγητή.  Σύμφωνα δε με το Μπέση Κων/νο, την υπευθυνότητα σχεδόν όλων των θεατρικών παραστάσεων, είχε ο φιλό-λογος καθηγητής Στεφανουδάκης, ο οποίος πραγματικά μοχθούσε για να παρουσιαστεί ό,τι  καλύτερο. 

Οι θεατρικές αυτές παραστάσεις είχαν σκοπό να ζωντανέψουν  αφ’ ενός μεν τα ιστορικά γεγονότα  και τις παραδόσεις της εποχής εκείνης, αφ’ ετέρου δε να τονώσουν και την εθνική συνείδηση.

Μνήμες  μαθητών  για τη θεατρική παράσταση που έδωσαν κατά τη δεύτερη ημέρα των εορτών του Σουλίου το έτος 1963 :

–  Μπέσης Κωνσταντίνος

«  Η θεατρική παράσταση που παίξαμε στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη της Παραμυθιάς, κατά τις εορτές του Σουλίου του 1963, είχε σχέση με την πτώση του Σουλίου και μάλιστα είχε ηχογραφηθεί από την 8^η Μεραρχία των Ιωαννίνων.  Εγώ, σύμφωνα με το σενάριο του έργου,  έπαιζα το ρόλο « του προδότη[2] Πηλιο – Γούση », ενώ η Λένη Πάκου, « τη σύζυγό μου ». Θυμάμαι μάλιστα τη σκηνή κατά την οποία, όταν « η σύζυγός μου »  έβγαλε την πιστόλα και, αφού με πυροβόλησε πέφτοντας στο δάπεδο « νεκρός », η αδερφή μου που ήταν ανάμεσα στους θεατές, άρχισε να κραυγάζει.  

Είχε κάνει τέτοια εντύπωση η θεατρική αυτή παράσταση, ώστε, όπως   μάς είχαν  πει οι καθηγητές μας, είχε γίνει πρόταση να την παίξουμε και στην Αθήνα. Λόγοι, όμως, που είχαν σχέση και με την επικείμενη  λήξη του σχολικού έτους, η Διεύθυνση του Γυμνασίου αρνήθηκε ».

• Ζαρανίκας Γεώργιος

«  Οι μαθητές, που συμμετείχαμε  στη θεατρική παράσταση, δεν ανεβήκαμε στο Σούλι. Μείναμε στην Παραμυθιά, όπου κάναμε συνεχείς πρόβες. Στις γιορτές αυτές είχαν έρθει και δέκα (10) Μητροπολίτες από την Ιερά Σύνοδο. ΄Ολοι αυτοί και πολλοί άλλοι υψηλά ιστάμενοι παρακολούθησαν το βράδυ στο Δημοτικό Σχολείο του Βούλγαρη, την παράσταση, που κατά γενική ομολογία, είχε μεγάλη επιτυχία.

Στη θεατρική αυτή παράσταση  όλοι οι άνδρες κρατούσαμε πραγματικά τουφέκια, τα οποία  για το σκοπό αυτόν μάς είχαν δώσει τα ΤΕΑ της Παραμυθιάς. Για να μη συμβεί όμως κανένα ατύχημα, ο  καθηγητής Ζηκίδης Φωκίων,  που είχε υπηρετήσει στο στρατό ως αξιωματικός, ανέβηκε στη σκηνή και ένα ένα τα ήλεγξε. Πρόσεχε μήπως μέσα σ’ αυτά είχε μείνει κατά λάθος  κάποια σφαίρα … ».

Φωτογραφίες

Οι έξι (6) φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από τη  θεατρική παρά-σταση που ανέβασαν οι μαθητές του Γυμνασίου της Παραμυθιάς το βράδυ της   δεύτερης ημέρας των εορτών του Σουλίου του 1963.

                             

                              

 

                      

                        

---

[1] Ο Ηλίας Τσιρικνίδης (1915-1999) είναι ο μεγαλύτερος  των Ποντίων ποιητών. Γεννήθηκε στο Νοβοροσίσκ της Ρωσίας.  Στην Ελλάδα ήρθε το 1925. Σπούδασε οικονομικά   στην ΑΣΚΕ και διετέλεσε Νομάρχης Θεσπρωτίας, Λευκάδας και Καβάλας.

[2] . σ.σ. Το 1963 επικρατούσε η λανθασμένη άποψη ότι ο Πήλιο Γούσης, πρόδωσε το Σούλι. Η άποψη αυτή, μετά από ιστορικές έρευνες σήμερα δεν ισχύει. Βλέπ. ιστοσελίδα Κάτοψη, άρθρα  του πατέρα (Θεολόγου) Ηλία Μάκου:   

α.  Ο Πήλιος Γούσης δεν ήταν προδότης του Σουλίου.

β. Πληθαίνουν τα ιστορικά στοιχεία που απαλλάσσουν τον Πήλιο Γούση από το στίγμα του προδότη του Σουλίου.