Αφιέρωμα: Το Σάββατο του Λαζάρου

Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα

Το Σάββατο του Λαζάρου

Τα αγόρια από μέρες μάθαιναν απ’ έξω τα τραγούδια του Λαζάρου και με μεγάλη χαρά περίμεναν να τα τραγουδήσουν στη γιορτή του, που είναι παραμονή της Κυριακής των Βαΐων. Την ημέρα αυτή καθ’ ομάδες δυο δυο, τρία τρία ή και περισσότερα με ένα καλάθι γύριζαν όλα τα σπίτια του χωριού, λέγοντας το Λάζαρο, δηλαδή τραγούδια που είχαν σχέση με τη γιορτή του και τα επικείμενα πάθη του Χριστού. Γι’ αντάλλαγμα οι νοικοκυρές τους έδιναν κυρίως από ένα ή δυο αυγά, χρήματα, καραμέλες, ή διάφορα φρούτα, όπως καρύδια και σύκα. Δεν το είχαν σε καλό να μη δώσουν τίποτε. Πολλά παιδιά όταν τελείωναν τα σπίτια του χωριού, πήγαιναν και στα γειτονικά χωριά, Πάνω Καρυώτι και Προδρόμι.

*Κοπέλες και αγόρια της Βέλλιανης στο Λάζαρο το 2000 (περίπου).*
Από τα αριστερά : Η Βαλεντίνα Ιωάννου Μπίκα κρατά στην αγκαλιά της τον Άγγελο του Κώστα Ιωάννη Νικολάου, ο αδερφός της Αναστάσιος (Τάσιος), η Βασιλική του Κων. Νικολάου, όπισθεν ο Στέφανος Κων. Στεφάνου, ο αδερφός του Χρήστος και η Σοφία του Κωνσταντίνου Χαρίση Μπίκα με τον αδερφό της Χάρη.
*Τη φωτογραφία μου την έστειλε η ανιψιά μου Βαλεντίνα*

Η Βαλεντίνα αφηγείται :

Επειδή δεν υπήρχαν άλλα παιδιά τη χρονιά αυτή στο χωριό, αποφασίσαμε εμείς τα έξι να φτιάξουμε μια ομάδα και να βγούμε στο Λάζαρο. Την ομάδα αυτή αποτελούσαν :

Εγώ με τον αδερφό μου τον Τάσιο, τα αδέρφια Στεφάνου του Κωνσταντίνου και τα αδέρφια του Κώστα Μπίκα. Πήγαμε μόνο στα σπίτια της Βέλλιανης. Θυμάμαι σαν να είναι τώργια : Μια γριά[1] που έμενε μόνη της απέναντι από το παλιό σπίτι του Κώστα Λώλου μάς έδωσε 5.000 χιλιάδες δραχμές. Μία άλλη Βελλιανίτισσα, νύφη στη Βέλλιανη, επειδή δεν είχε να χαλάσει πεντοχίλιαρο έβγαζε από τον κουμπαρά τις δραχμές »

Τραγούδια του Λαζάρου

Το παρακάτω (1) τραγούδι μου το έστειλε στις 15.03.1997 η συγχωριανή μου, Περσεφόνη Στεφάνου – Σιουλβέγκα.

(1)

Σήμερα ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν και τα Βαΐα

Ιησούς Χριστός κατέβηκε στην πόλη Βηθανία.

Βρήκε τη Μάρθα που ’κλαιε μαζί με τη Μαρία.

Μάρθα μου πού’ ναι ο Λάζαρος; Πού’ ναι ο μαθητής μου;

Ο Λάζαρος απέθανε, εδώ και τρεις ημέρες.

Για δείξε μου τον τάφο του; για δείξε μου το μνήμα;

Του έδειξαν τον τάφο του, του έδειξαν το μνήμα.

Και ο Χριστός εδάκρυσεν και τ’ ουρανού κοιτάζει.

Για σήκω πάνω Λάζαρε και μη βαριά κοιμάσαι.

Κι ο Λάζαρος σηκώθηκε από τον κάτω κόσμο.

Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη όπου πήγες;

Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους.

Δώσε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι

Της καρδιάς και των χειλέων και μη με ρωτάτε πλέον.

Σ’ αυτό το σπίτι που ’ρθαμε, πέτρα να μη ραγίσει

Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.

(2)

Κούσκουρ, κούσκουρ Λάζαρε

κούσκουρ Πετρίτη.

δως μου ένα αυγό,

δως κι άλλο ένα

να πάρουμ’ από ένα

(3)

Σήμερα έρχεται ο Χριστός, ο Επουράνιος Θεός.

Εν τη πόλη Βηθανία, Μάρθα κλαίει κι η Μαρία

Λάζαρον τον αδελφόν τους τον γλυκόν κι εγκαρδιακόν τους.

Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν.

Την ημέρα την Τετάρτη, κίνησ’ ο Χριστός για να ’ρθει

Κι εβγήκε κι η Μαρία έξω από τη Βηθανία.

Αν εδώ ήσουν Χριστέ μου, δε θα πέθνισκ’ ο αδελφός μου.

Τότε ο Χριστός δακρύζει και τον Άδη φοβερίζει.

Δεύρο έξω Λάζαρέ μου, φίλε μου κι αγαπητέ μου.

Λάζαρος απολυτρώθη, αναστήθηκε σηκώθη.

Δόξα το Θεό φωνάζουν και το Λάζαρο εξετάζουν.

Πες μας Λάζαρε τι είδες, εις τον Άδη όπου πήγες;

Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους.

Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,

της καρδιάς και τον χειλέων και μη ρωτάτε πλέον.

(4)

Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα.

Σήμερον όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται.

Σήμερον έβαλαν βουλή οι άνομοι Εβραίοι,

οι άνομοι και τα σκυλιά κι οι τρεις καταραμένοι.

Για να σταυρώσουν το Χριστό, των πάντων Βασιλέα.

Η Παναγιά σαν τ’ άκουσε, έμεινε μοναχή της,

την προσευχή της έκανε εις τον μονογενή της.

Κοιτά δεξιά, κοιτά ζερβά, κανέναν δε γνωρίζει.

Κοιτά παραδεξιότερα, γνωρίζει τον Αϊ Γιάννη.

Αϊ Γιάννη, Αϊ Γιάννη Πρόδρομε και βαφτιστή του γιου μου,

μην είδες τον υγιόκα μου και το διδάσκαλό σου;

Τον βλέπεις εκείνο το γυμνό, τον παραπονεμένο;

Εκείνος είν’ ο γιόκας σου και ο διδάσκαλός σου.

Μάριος Αναστασίου Μπίκας

[1] . Η γριά που έδωσε τις 5.000 χιλιάδες δραχμές στα Λαζαρούδια της Βέλλιανης ήταν η αείμνηστη Σόφω, σύζυγος του Μίχο Ντάγκα και αδερφή του Κωνσταντίου Κούρτη.