Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα
Πώς είδε ο ελληνικός και ο ευρωπαϊκός τύπος της εποχής την απελευθέρωση των Ιωαννίνων
Τα Γιάννενα « πρώτα στ’ άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα », κτισμένα στα ορεινά της Ηπείρου, ήταν το 17ον και 18ον αιώνα το σημαντικότερο κέντρο του Νεοελληνικού διαφωτισμού μετά την Κωνσταντινούπολη και τη Βιέννη. Οι Γιαννιώτες την εποχή αυτή ανέπτυξαν μεγάλες εμπορικές δραστηριότητες με τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης, ιδρύοντας εμπορικούς και τραπεζικούς οίκους
Στις 21.02.1913, μετά από 482 χρόνια δεινής σκλαβιάς, απελευθερώθηκαν. Για την απόκτηση της ελευθερίας τους ο ελληνικός στρατός και ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσαν, καθένας από το μετερίζι του, μεγάλους και επιτυχείς αγώνες.
Οι ελλαδικές εφημερίδες
Οι ελλαδικές εφημερίδες της εποχής του 1913 πανηγύριζαν με μεγάλους τίτλους την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Πολλά ήταν τα συγχαρητήρια τηλεγραφήματα που έφθαναν καθημερινά στο Διάδοχο Κωνσταντίνο από τους Δημάρχους των ελληνικών πόλεων, τους μητροπολίτες, τα σωματεία, τους συλλόγους, τις αδελφότητες και τους απλούς πολίτες. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδος τελέστηκαν επιμνημόσυνες δεήσεις υπέρ των φονευθέντων Ελλήνων στρατιωτών, που έχυσαν το αίμα τους για να διώξουν τη τυραννία από την πόλη των Ιωαννίνων.
– Καιροί (ό.α.) 22.02.1913
« Μετά τη λύσιν της συνεδριάσεως της Βουλής ο κ. Πρωθυπουργός και οι υπουργοί μετά των βουλευτών πεζή διευθύνθησαν εις τον μητροπολιτικόν ναόν δια να παρακολουθήσουν την δοξολογίαν. Μόλις ενεφανίσθησαν εις την οδόν Σταδίου χιλιάδες λαού και στρατιωτών τους περιεκύκλωσαν και τους συνόδευσαν εν ζητωκραυγαίς μέχρι του ναού, όπου προηγουμένως είχον φθάσει ο κ. Δήμαρχος μετά του δημοτ. Συμβουλίου, αι συντεχνίαι, οι Ηπειρωτικοί σύλλογοι, οι αξιωματικοί του στρατού και του ναυτικού και χιλιάδες λαού. Συγχρόνως με τους κ.κ. υπουργούς έφθασε και ο κ. Γ. Θεοτόκης μετά των βουλευτών κ.κ. Κουμουνδούρου, Λομβάρδου, Παστά, Κροκιδά, Κανάρη και Βελλιανίτη ». (…)
– Εστία (εφημερίδα ) 22.02.13
« ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
Την πρωίαν της σήμερον ετελέσθη εις τον καθεδρικόν ναόν της Αγ. Τριάδος του Πειραιώς δοξολογία επί τη περιφανή νίκη της αλώσεως των φρουρίων των Ιωαννίνων. Κατ’ αυτήν παρέστησαν όλαι αι αρχαί της πόλεως, δημοτικαί και στρατιωτικαί, ο κ. Νομάρχης και πλήθος κόσμου ». (…)
– Πατρίς ( εφημερίδα ), 01.11.1913
« Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ
Εις τα διάφορα πρακτορεία των ατμοπλοϊκών εταιριών εν Πειραιεί διεβιβάσθη χθες έγγραφον, φέρον την υπογραφήν του Τούρκου στρατηγού Εσσάτ Πασά, δια του οποίου ειδοποιούνται να υποβάλουν αι θέλουσαι ατμοπλοϊκαί εταιρίαι προτάσεις δια την μεταφοράν 40.000 χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών και 480 αξιωματικών εις το Ιστίπ της Προποντίδος.
Αι προτάσεις κατά το έγγραφον, πρέπει να υποβληθώσιν εις το εν Αθήναις μέγαρον, όπου πριν η Ρωσική πρεσβεία, μέχρι της προσεχούς Κυριακής 3 Νοεμβρίου, θα ορίζεται δε εν αυταίς ότι ο χρόνος της μεταφοράς δεν πρέπει να είναι ανώτερος των 18 ημερών από της ενάρξεως »
– Καιροί ( εφημερίδα ), 26.02.13
Ο ανωτέρω κατάλογος περιλαμβάνει τους νεκρούς και τους τραυματίες των μαχών του Μπιζανίου από τις 4 έως τις 14 Φλεβάρη 1913.
– Καιροί ( ό.α.) 22.02.1913, σελ. 1η
« Η ΒΟΥΛΗ
Η Βουλή χθες υπήρξεν ανταξία της μεγάλης ιστορικής ημέρας. Οι πολιτικοί αρχηγοί εξήραν, ως έδει, την υψίστην σημασίαν της υπερτάτης νίκης του τροπαιούχου στρατού ημών. Και αφορμήν λαμβάνοντες εκ της περιδόξου νίκης των Ιωαννίνων κατέδειξαν, ότι αληθώς εις την Ελλάδα ανήκουσιν ασυγκρίτως τα πρωτεία εν τω κοινώ τούτω πολέμω κατά της απαισίας τυραννίας. Ο στρατός αυτής απετέλεσε τα μέγιστα των κατορθωμάτων κατασυντρίψας τον αντίπαλον και καταγαγών υψηλούς και αφθάστους θριάμβους, ο δε στόλος αυτής ο καθ’ όλην την γραμμήν νικήσας και κυριαρχήσας έκρινεν αναμφισβητήτως την έκβασιν του πολέμου. Και εξεδήλωσαν πλήρως επίσης την θέλησιν και τας προσδοκίας του ΄Εθνους διακηρύξαντες, ότι τα υλικά αποτελέσματα του πολέμου οφείλουσι να είναι αντάξια των μεγάλων αγώνων, των εθνικών δικαίων, των προτίστων νικών, των κολοσσαίων θυσιών και της ιδιαιτέρας σημασίας πάντων τούτων εν τω φωτεινώ αγώνι υπέρ της ελευθερίας εν τη Ανατολή ».
– Καιροί (ό.α. ) 24.02.1913
« Το Γραφείον του Τύπου ανεκοίνωσε χθες το εσπέρας το κάτωθι τηλεγράφημα εξ Ιωαννίνων του υποστρατήγου Διαδόχου προς την Α.Μ. Βασιλέα και τον Πρωθυπουργόν, δι’ ου περιγράφει την είσοδόν Του εις τα Ιωάννινα.
ΙΩΑΝΝΙΝΑ, ώρα 11 π.μ. (σ.σ 23.02.13)
Α.Μ .Βασιλέα
Πρωθυπουργόν
Μετά την δια των εν Ιωαννίνοις ξένων προξένων διαβιβασθείσαν μοι δι’ αξιωματικών του τουρκικού επιτελείου επιθυμίαν του Εσσάτ πασά, όπως παραδοθεί η πόλις, τα φρούρια και ο στρατός των Ιωαννίνων, διόρισα στρατιωτικόν διοικητήν των Ιωαννίνων τον υποστράτηγον Σούτσον, ον διέταξα να μεταβεί μετά συντάγματος ιππικού και καταλάβει την πόλιν, όπερ εγένετο περί 10ην πρωίας χθες (σ.σ. 21.02.13), Το έβδομον σύνταγμα πεζικού διετάχθει να αναλάβει την φρούρησιν της πόλεως. Περί την μεσημβρίαν απέστειλα προς τον Τούρκον αρχιστράτηγον τους λοχαγούς του Επιτελείου Μεταξάν και Στρατηγόν, οίτινες υπέγραψαν το προτόκολλον της παραδόσεως. Κατά την κατάληψιν επεκράτησεν τελεία τάξις. Σήμερον (σ. σ.22.02.13) δε την μεσημβρίαν εισήλθον επισήμως εις τα Ιωάννινα.
ΠΩΣ ΕΓΕΝΕΤΟ Η ΕΙΣΟΔΟΣ
Η είσοδος εξετελέσθη ως εξής :
11 ½ π.μ. εν χιλιόμετρον νοτίως των Ιωαννίνων παρετάχθησαν υπό τας διαταγάς του υποστρατήγου Μοσχοπούλου τα εξής στρατεύματα, αποτελούμενα εκ τμημάτων πασών των Μεραρχιών.
1ον, 8ον , 15 πεζικά συντάγματα, 1ον σύνταγμα ευζώνων, Μοίρα πεδινού πυροβολικού Βλαχοπούλου, λόχος μηχανικού, τμήματα ποδηλατών. Αξιοσημείωτον ήτο το ευσταλές του παραστήματος των ανδρών κατά την γενομένην υπ’ εμού επιθεώρησιν.
Εις την είσοδον της πόλεως με υποδέχθησαν ο Μητροπολίτης μετά του κλήρου και οι λοιποί θρησκευτικοί αρχηγοί, οι Πρόξενοι εν μεγάλη στολή και οι αντιπρόσωποι διαφόρων σωματείων. Η πορεία δια μέσου της πόλεως εγένετο εν μέσω αληθούς φρενίτιδος σύμπαντος του λαού. Μετά την εν Μητροπόλη γενομένην δοξολογίαν, καθ’ ην την προσφώνησιν του Μητροπολίτου διέκοπτον ακράτητοι ζητωκραυγαί υπέρ του Βασιλέως, Εμού και του στρατού, εγένετο επίσημος δεξίωσις των Θρησκευτικών Αρχηγών, των Προξένων και των Δημοτικών Αρχών.
Ολόκληρος η πόλις σημαιοστόλιστος πανηγυρίζει. Δύο ουλαμοί ιππικού διευθυνθέντες προς βορράν της πόλεως ηχμαλώτισαν 2300 στρατιώτας εκ των διαφυγόντων » (…)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Διάδοχος »
– Εμπρός (εφημερίδα), 02.11.13
« ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ
Ο Υπουργός των Στρατιωτικών δια διαταγής του κοινοποιουμένης σήμερον προς τον Αρχηγόν της Επιτελικής Υπηρεσίας παραγγέλλει όπως οι Τούρκοι αιχμάλωτοι από σήμερον αφεθώσιν ελεύθεροι και παραδοθώσιν προς επιστροφήν εις τας πατρίδας των εις τα ειδικάς επιτροπάς των Τούρκων αξιωματικών. Των τουρκικών επιτροπών προεδρεύει ο Αρχιστράτηγος Εσσάτ Πασάς.
Επί του ζητήματος τούτου αντί του απουσιάζοντος εις Κωνσταντινούπολιν Βεχήπ Βέη, επεσκέφθη χθες την Επιτελικήν υπηρεσίαν του στρατό και συνεννοήθη μετά του αντισυνταγματάρχου κ. Κούτση ο συνταγματάρχης Φουάτ βέης. Κατά την συνάντησιν ταύτην ορίσθησαν αι επιτροπαί των ημετέρων αξιωματικών ως και αι των Τούρκων εις ας θέλει γίνει η παράδοσις των αιχμαλώτων.
Τα μέρη εις α φυλάσσονται οι Τούρκοι αιχμάλωτοι είναι 38 εν όλω εν τη νέα και παλαιά Ελλάδι ».
– Καιροί (ό.α.) 26.2.13
« Σχετικώς με την κατάληψιν της Παραμυθίας η Α.Υ. ο Διάδοχος απέστειλεν εις την κυβέρνησιν το κάτωθι τηλεγράφημα.
Υπουργ. Στρατιωτικών
Αθήνας
ΙΩΑΝΝΙΝΑ , 24 Φεβρουαρίου
Λαμβάνω την τιμήν να σας ανακοινώσω, ότι ο αντισυνταγματάρχης του πυροβολικού κ. Ηπίτης εισήλθε το Σάββατο την 1 μ.μ. εις την Παραμυθίαν μετά δύο ταγμάτων πεζικού, ενός λόχου και δύο ουλαμών πυροβολικού και ιππικού .
Αι υπόλοιποι δυνάμεις θ’ αφιχθούν δια της Σκάλας της Παραμυθιάς. Αμέσως ετελέσθη δοξολογία. Ο Μητροπολίτης Νεόφυτος ιερούργησε και εξεφώνησε συγκινητικόν λόγον. Ο ενθουσιασμός του λαού είναι μέγας. ΄Ηρχισεν αμέσως η περισυλλογή των όπλων.
Επίκειται η κατάληψις του Μαργαριτίου.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ
_______
Κατά νεοτέρας πληροφορίες εκ Παραμυθίας, περισυνελέγησαν την πρώτην ημέρα 400 όπλα, εξακολουθεί δε ο αφοπλισμός. Εκ των ημετέρων υπάρχουν 94 ασθενείς και τραυματίαι ».
Ο ξένος τύπος
Με την απελευθέρωση των Ιωαννίνων ασχολήθηκε και ο ευρωπαϊκός τύπος, εξαίροντας την ανδρεία του ελληνικού στρατού και τις στρατιωτικές ικανότητες του αρχιστρατήγου Διαδόχου Κωνσταντίνου. Η απελευθέρωσή τους έδωσε τέλος στις προθέσεις των Ιταλών και της Αυστροουγγαρίας να τα συμπεριλάβουν στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος.
– Ο Παρισινός « χρόνος » ( Πηγή: Εστία (ό. α.), 23.02.1913 )
« Η άλωσις των Ιωαννίνων επιστέφει δια λαμπρού στρατιωτικού κατορθώματος την ωραίαν εκστρατείαν του ελληνικού στρατού, θα έχει δε σπουδαιοτάτας συνεπείας επί της συνομολογήσεως της ειρήνης. Ήδη όλαι αι ελληνικαί δυνάμεις θα είναι δυνατόν να τεθώσιν εις την διάθεσιν των συμμάχων. Η κατάληψις των Ιωαννίνων θα επιτρέψει προς τούτοις εις την Ελλάδα να καθορίσει τους όρους, υπό τους οποίους θα αποδεχθεί την ευρωπαϊκήν μεσολάβησιν. Θέτει εξ’ άλλου εκποδών τον φόβον της θυσίας των νήσων απέναντι της εκχωρήσεως των Ιωαννίνων, εάν ταύτα δεν εκυριεύοντο υπό των Ελλήνων.
Το νέον τούτο γεγονός μεταβάλλει την κατάστασιν υπέρ των Συμμάχων και θα επιτρέψει εις την Ελλάδα ν’ απαιτήσει υπέρ αυτής και τας νήσους και άπαν το κατακτηθέν και καταληφθέν υπ’ αυτής έδαφος.
Οι Σύμμαχοι δύνανται ούτω να απαιτήσουν κατόπιν της νέας ταύτης καταστροφής των Τούρκων δια τρόπου κατηγορηματικοτέρου τας εδαφικάς παραχωρήσεις και την πολεμικήν αποζημίωσιν »
– Η Τριμπούνα : (εφημερίδα ), 23.02.13
« Ρώμη, Πρωϊα Παρασκευής (21.02.13). Η Τριμπούνα σχολιάζουσα την εκπόρθησιν των Ιωαννίνων υπό του ελληνικού στρατού λέγει ότι δικαίως αι Αθήναι πανηγυρίζουν την λαμπράν ταύτην νίκη, και εκφράζει την πεποίθησιν ότι θα επιταχύνει την ειρήνην.
Η εφημερίς της Ιταλίας αναγγέλλουσα την εκπόρθησιν των Ιωαννίνων τονίζει την άμυναν ήν αντέταξαν οι Τούρκοι πολιορκούμενο ».
– Ο Αγγλικός τύπος. Η σημασία της πτώσεως των Ιωαννίνων :
( Πηγή : Καιροί (ό. α.) 23.02.13)
« Λονδίνον, Πρωϊα Παρασκευής (21.02.13). Ο αγγλικός τύπος δια μακρών τηλεγραφημάτων περιγράφει την εκπόρθησιν των Ιωαννίνων υπό του ελληνικού στρατού, εξαίρων την μεγάλην ταύτην ελληνικήν νίκην και τονίζων την σημασίαν που θα έχει αύτη εις την επιτάχυνσιν της ειρήνης και εις την εκπλήρωσιν των ελληνικών πόθων »
Εκτός από τις ανωτέρω ελληνικές και ξένες εφημερίδες, υπάρχουν και πολλές άλλες, οι οποίες ευμενώς σχολίασαν την απελευθέρωση των Ιωαννίνων
More Stories
Ονόματα που γιορτάζουν σήμερα
Γιορτές Ονόματα και Παράδοση των Χριστουγέννων
Αφιέρωμα: Τα δωδεκαήμερα