Αφιέρωμα στην Ελαταριά (Λαμπανίτσα)

Ελαταριά: Στην αγκάλη των Ελάτων

Το άρθρο είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό Step, τεύχος 18

Το χωριό της Ελαταριάς (παλαιά ονομασία Λαμπανίτσα) βρίσκεται 20 χλμ από την πόλη της Παραμυθιάς. Η ιστορία του χωριού ξεκινάει περίπου τον 16ο αιώνα μΧ και ακολουθεί μέσα από τους αιώνες την κοινή μοίρα και ιστορία των χωριών της περιοχής. Επαναστάσεις, πόλεμοι καταστροφές και κυρίως σκληρές συνθήκες ζωής στην δύσβατη περιοχή των βουνών της Παραμυθιάς.

Με το χωριό να βρίσκεται μέσα στο μεγαλύτερο ελατοδάσος της Θεσπρωτίας, οι κάτοικοι του, εκτός από την ασχολία τους με την κτηνοτροφία, εξελίσσονται σε ικανότατους Υλοτόμους. Η φήμη τους περνάει τα όρια της περιοχής, αφού

προσφέρουν της υπηρεσίες τους σχηματίζοντας συνεργεία που εργάζονται σ όλη την Ήπειρο. Η κύρια αυτή ενασχόλησή τους συμβάλει στην ανάπτυξη του χωριού ώστε μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα το χωρίο να έχει πληθυσμό περίπου χίλιους κατοίκους.

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου όμως το δύσβατο της περιοχής ωθεί τον πληθυσμό να εγκαταλείψει το χωρίο και να εγκατασταθεί σε πιο πεδινές περιοχές, με κύριο χωριό εγκατάστασης τον Παραπόταμό του Δήμου Ηγουμενίτσας.

Με τα χρόνια η Ελαταριά άρχισε να γνωρίζει την σκληρή πραγματικότητα της εγκατάλειψης, μα πάντα στις καρδίες των απανταχού απογόνων έστω και αδύναμα υπήρχε ο παλμός της νοσταλγίας του Χωριού

Μέσα από αυτόν το παλμό, δυναμωμένο από τις ιστορίες των ανθρώπων που έζησαν στην Ελαταριά, γαλουχήθηκαν οι επόμενες γενιές. Προσπάθησαν κατά καιρούς με την σειρά τους να κρατήσουν «ζωντανό» το χωριό και τις μνήμες του. Κάπως έτσι το 2015 ιδρύθηκε ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ελαταριάς και ένας από τους στόχους βέβαια είναι η διατήρηση της μνήμης και των παραδόσεων του χωριού. Θέλοντας όμως να προσφέρει κάτι παραπάνω στον τόπο αυτό, προσπαθεί να προσαρμόσει τις δράσεις του στις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής ώστε να δώσει ξανά ζωντάνια στην περιοχή. Και η «μαγιά» για τις προσπάθειες του υπάρχει ολόγυρα του χωριού, είναι τα Έλατα.

Χρόνια πριν, αυτά τα δάση ελάτης βοήθησαν τους κάτοικους στην υλοτομία και την κτηνοτροφία. Αυτά τα ίδια δάση ο Σύλλογός έχει θέσει στόχο να αξιοποιήσει σαν προορισμό εναλλακτικού τουρισμού. Στην προσπάθεια αυτή μάλιστα δεν αποκόπηκε από τις Ρίζες του, αντιθέτως στράφηκε σε αυτές. Ρωτώντας, μαθαίνοντας από τους παλιούς άρχισε να καταγράφει τις διαδρομές μέσα στα δάση και τα βουνά της Ελαταριάς. Την καταγραφή ακολούθησε, ο καθαρισμός και η σήμανση των μονοπατιών με τη τοποθέτηση πινακίδων στα πρότυπα ορειβατικών μονοπατιών Προχωρώντας ακόμα στο πνεύμα της εποχής προχώρησε και στην ηλεκτρονική καταχώρηση τους. Αποτέλεσμα είναι αυτή την στιγμή να υπάρχει δίκτυο διαδρομών που απευθύνεται σε όλες της ηλικίες και τους βαθμούς δυσκολίας, από τον αρχάριο περιπατητή μέχρι τον πεπειραμένο Ορειβάτη. Τα μονοπάτια έχουν σαν αφετηρία το χωριό της Ελαταριάς και φέρνουν τον περιηγητή να περπατήσει μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο κάτω πανύψηλα έλατα, πραγματοποιώντας διαδρομές που μπορούν να τον ανεβάσουν μέχρι το υψόμετρο των 1644 μ. Το υψόμετρο αυτό έχει η κορυφή της Χιονίστρας που την κατατάσσει στην τρίτη, από πλευράς υψομέτρου, βουνοκορυφή του νομού Θεσπρωτίας μετά από την Μουργκάνα και τον Γκορίλα.

Στην προσπάθεια αυτή του Συλλόγου έχει σταθεί αρωγός ο Δήμος Σουλίου, βοηθώντας στις δράσεις του Συλλόγου και κυρίως εντάσσοντας τα μονοπάτια της Ελαταριάς στον σχεδιασμό για την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού στον Δήμο.

Μέσα σ όλο αυτό το πλαίσιο ο Σύλλογός έχει εντάξει και τις προσπάθειες του για την ανακατασκευή του παλιού σχολείου. Το κτίριο θα είναι η βάση για τις εξορμήσεις στα μονοπάτια τις περιοχής, ένα καταφύγιο των αναμνήσεων του χωριού και μια στέγη για τους απανταχού απογόνους που θα θελήσουν έστω και λίγο να επιστρέψουν στις Ρίζες τους.

Αν λοιπόν θελήσετε για λίγο να αφήσετε τους αγχώδεις ρυθμούς της πόλης δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε τα μονοπάτια της Ελαταριάς να περπατήσετε και να αφήσετε να ξαποστάσει η ψύχη και το σώμα μέσα στην Αγκάλη των Ελάτων.

Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογός Ελαταριάς για κάθε εξόρμηση σας εκτός από χρήσιμες πληροφορίες μπορεί να γίνει και συνοδοιπόρος σας διαθέτοντας έμπειρους οδηγούς να σας ξεναγήσουν στα μονοπάτια και το Χωριό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας

6947432966

6972090905

Κείμενο: Λεωνίδας Τζάνης

Φωτογραφίες: Λεωνίδας Τζάνης – Φώτης Μαραζόπουλος