Η ομιλία Γιόγιακα για την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού

Βασίλης Γιόγιακας: προς όφελος των καταναλωτών η ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού

Τα οφέλη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από την βελτίωση του ανταγωνισμού στην ελληνική οικονομία υπογράμμισε ο Βασίλης Γιόγιακας ως εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης με αντικείμενο τον εκσυγχρονισμό του ρυθμιστικού πλαισίου για τον ανταγωνισμό και την ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Ο βουλευτής Θεσπρωτίας σημείωσε ότι, με τις αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο, ενισχύεται η αποτελεσματική λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής προκειμένου να αντιμετωπίσει συμπεριφορές που υπονομεύουν τον υγιή και ελεύθερο ανταγωνισμό, ιδιαίτερα στην τρέχουσα συγκυρία.

Επίσης επέκρινε τη στάση της αντιπολίτευσης η οποία επιχείρησε να επιρρίψει ευθύνες στην Κυβέρνηση για τις πρόσφατες ανατιμήσεις στην ενέργεια και άλλους κλάδους, τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα «εισαγόμενο» πρόβλημα, μια διεθνής κρίση η οποία ωστόσο έχει πλήξει την οικονομία μας λιγότερο έντονα σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ο κ. Γιόγιακας επεσήμανε ότι η Κυβέρνηση έχει πάρει αναλογικά περισσότερα μέτρα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες – και έγκαιρα – για να ελαφρύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις επιπτώσεις αυτού του πρωτοφανούς, διεθνούς κύματος ακρίβειας.

«Αυτή είναι η πραγματικότητα, κι ας θέλουν να πείσουν κάποιοι από την αντιπολίτευση ότι η Κυβέρνηση ευθύνεται για “όλα τα κακά του κόσμου τούτου…”», είπε στο κλείσιμο της ομιλίας του, το κείμενο της οποίας ακολουθεί:

Κύριοι Υπουργοί,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Στη συνοδευτική έκθεση του νομοσχεδίου που συζητάμε αναγνωρίζεται ότι οι επιδόσεις της χώρας μας σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό – παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί από το 2019 – έχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένους τομείς.

Ένας λόγος για τη χαμηλή ένταση του ανταγωνισμού στην οικονομία μας συνολικά είναι οι υπερβολικές, πολύπλοκες και αχρείαστες ρυθμίσεις.

Οι οποίες δυσκολεύουν την είσοδο νέων επιχειρήσεων, αυξάνουν το κόστος των υφιστάμενων και δημιουργούν «κλειστές» αγορές και επιχειρήσεις που είναι μη ανταγωνιστικές έξω από τα ελληνικά σύνορα.

Ο άλλος λόγος για το επίπεδο του ανταγωνισμού είναι η αποτελεσματικότητα με την οποία εφαρμόζεται το δίκαιο του ανταγωνισμού.

Και το παρόν νομοσχέδιο έρχεται, να εκσυγχρονίσει το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο στη χώρα μας για την προστασία του ανταγωνισμού και να ενισχύσει την Επιτροπή Ανταγωνισμού ώστε να μπορεί να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή της.

Αυτό γίνεται, από τη μία, με την ενσωμάτωση στο εθνικό Δίκαιο – τον νόμο 3959 του 2011 – της Οδηγίας 2019/1 με την οποία δίνονται αρμοδιότητες στις αρχές ανταγωνισμού των κρατών-μελών ώστε να εφαρμόζουν πιο αποτελεσματικά τους εθνικούς και ενωσιακούς κανόνες ανταγωνισμού

Και, από την άλλη, με την εισαγωγή πρόσθετων διατάξεων για το Δίκαιο Ανταγωνισμού που λαμβάνουν υπόψη νέα δεδομένα στις αγορές και συμπληρώνουν κενά που διαπιστώθηκαν στο νόμο του 2011.

Τι σημαίνει ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού;

Σημαίνει περισσότερη ευελιξία και διαφάνεια στην επιλογή και την αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού της Αρχής ώστε να αυξηθεί ο ρυθμός διεκπεραίωσης των υποθέσεων.

Σημαίνει αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και της εμπειρίας ειδικευμένων στελεχών και από τον ιδιωτικό τομέα.

Σημαίνει εμβάθυνση της συνεργασίας με τις αντίστοιχες αρχές άλλων κρατών μελών.

Σημαίνει διεύρυνση των ελεγκτικών εξουσιών της Επιτροπής Ανταγωνισμού, και μάλιστα σε πεδία και με μεθόδους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ψηφιακής οικονομίας.

Και, ασφαλώς, σημαίνει ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της οικονομικής αυτοτέλειας της Επιτροπής.

Στο μέτρο που επιτρέπει ο χρόνος, θα αναφερθώ συνοπτικά σε ορισμένες από τις βασικές αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο:

Πρώτα απ’ όλα, αντιμετωπίζονται δύο μονομερείς πρακτικές που βλάπτουν σημαντικά τον υγιή ανταγωνισμό:

Είναι η πρόσκληση, ο εξαναγκασμός ή παροχή κινήτρων από μία επιχείρηση σε μία άλλη επιχείρηση να συμμετέχει σε απαγορευμένη σύμπραξη μεταξύ ανταγωνιστών.

Είναι επίσης η ανακοίνωση της πρόθεσης μίας επιχείρησης κυρίως σε ανταγωνιστές της για την τιμολόγηση των προϊόντων της στο βαθμό που αυτή γίνεται σε βάρος του ανταγωνισμού, δεν αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική και δεν έχει άλλο θεμιτό σκοπό.

Πρόκειται για μια πρακτική η οποία δεν υπηρετεί κάποιο οικονομικό αποτέλεσμα της επιχείρησης αλλά οδηγεί σε μια συντονισμένη χειραγώγηση των τιμών, σε ένα αποτέλεσμα που αποκαλείται «σιωπηρή συμπαιγνία».

Με άλλη διάταξη δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις να ζητήσουν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού να διαπιστώσει, ύστερα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, ότι δεν συντρέχει λόγος να αναλάβει δράση για συμπράξεις που γίνονται για λόγους κατεπείγοντος δημοσίου συμφέροντος και για την επίτευξη στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

Δημιουργείται έτσι ασφάλεια δικαίου για τις επιχειρήσεις που επενδύουν για να επιτευχθούν στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης.

Γίνεται πιο διαφανής και πιο ανταγωνιστική η διαδικασία επιλογής των μελών της Επιτροπής.

Ενισχύεται με εισηγητές, μπαίνουν περισσότερες ασφαλιστικές δικλίδες για τα ασυμβίβαστα και τη σύγκρουση συμφερόντων.

Προστατεύεται η ανεξαρτησία των μελών και του προσωπικού της Αρχής και προβλέπονται ειδικά σχήματα αξιολόγησης και κινήτρων, ιδιαίτερα για τις θέσεις ευθύνης.

Δίνονται επίσης οι απαραίτητες εγγυήσεις ανεξαρτησίας στην εκτέλεση του έργου του Πειθαρχικού Συμβουλίου της Αρχής.

Επεκτείνεται η διαδικασία διευθέτησης διαφορών και καλύπτει παραβάσεις όπως η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης και οι κάθετες συμπράξεις και προβλέπεται η προσωρινή ρύθμιση των ασφαλιστικών μέτρων που μπορεί να ασκηθεί μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία.

Ενισχύεται με νέες ρυθμίσεις η αμοιβαία συνδρομή μεταξύ της Επιτροπής Ανταγωνισμού και των άλλων εθνικών αρχών για την προστασία του ανταγωνισμού στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή αφορά σε διοικητικές έρευνες, στην επίδοση πράξεων και εγγράφων και στην εκτέλεση αποφάσεων επιβολής προστίμων και χρηματικών κυρώσεων.

Η Αρχή μπορεί ωστόσο να διαπιστώσει τη διάπραξη παράβασης που έχει παραγραφεί και για την οποία δεν μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο, ώστε να είναι εφικτή η εκδίκαση αγωγής αποζημίωσης από τα πολιτικά δικαστήρια.

Ακόμη, διευρύνονται οι εξουσίες έρευνας της Επιτροπής στο στάδιο του προληπτικού ελέγχου, μεταξύ άλλων με τη δυνατότητα να αιτηθεί την άρση απορρήτου τηλεπικοινωνιών.

Εισάγεται επίσης η δυνατότητα επιβολής χρηματικής ποινής ανά ημέρα για τις επιχειρήσεις που αρνούνται ή παρεμποδίζουν τις έρευνες της Επιτροπής.

Η Επιτροπή θα μπορεί να συλλέγει και να επεξεργάζεται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα κατά τη διεξαγωγή ερευνών που συνδέονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας και την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος.

Στο πλαίσιο αυτό δικαιολογείται ο περιορισμός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κατά την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Στηρίζεται η οικονομική αυτοτέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με την είσπραξη του παράβολου των συγκεντρώσεων από την Επιτροπή και την αύξηση του παράβολου υπέρ της Επιτροπής για τις γνωστοποιήσεις συγκεντρώσεων της δεύτερης φάσης.

Υπάρχουν επίσης, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, διατάξεις με τις οποίες το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο ευθυγραμμίζεται με πρακτικές της ψηφιακής οικονομίας.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποκτά νέα εργαλεία και νέες εξουσίες για τη διερεύνηση και την αποτύπωση των αγορών, με τη συλλογή πληροφοριών σε οποιαδήποτε ψηφιακή μορφή που βρίσκονται σε κάθε ψηφιακό μέσο ή ψηφιακή πλατφόρμα, εφόσον αυτές είναι προσβάσιμες στην επιχείρηση στην οποία απευθύνεται το σχετικό αίτημα.

Στη ίδια λογική, η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να ερευνά πρακτικές διαμόρφωσης εμπορικής συμπεριφοράς με τη χρήση και αλγοριθμικών μεθόδων.

Έχει μάλιστα δημιουργηθεί από ομάδα ειδικών στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η τεχνική υποδομή που απαιτείται για τον συγκεκριμένο έλεγχο των αλγορίθμων.

Με τις παρεμβάσεις όπως αυτές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ενισχύεται η αποτελεσματική λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής προκειμένου να αντιμετωπίσει συμπεριφορές που υπονομεύουν τον υγιή και ελεύθερο ανταγωνισμό, κυρίως μέσα από εναρμονισμένες πρακτικές και κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης επιχειρήσεων στην αγορά.

Όπως έχει επιβεβαιωθεί από πλήθος μελετών, η αποτελεσματική εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού θα έχει προφανή οφέλη, για την εθνική οικονομία, για τις επιχειρήσεις, για τους καταναλωτές.

Σε μια αγορά όπου ο ανταγωνισμός λειτουργεί σωστά ενθαρρύνεται η είσοδος νέων επιχειρήσεων και η ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου.

Ενθαρρύνεται η επένδυση στην καινοτομία, η επέκταση και η διαφοροποίηση των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει μια επιχείρηση.

Με λίγα λόγια, δίνονται ισχυρότερα κίνητρα στις επιχειρήσεις ώστε να μπορούν να προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας σε χαμηλότερες τιμές.

Αυξάνεται η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, αυξάνονται οι επιλογές τους.

Αυξάνεται επίσης η παραγωγικότητα ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, δημιουργούνται περισσότερος πλούτος και περισσότερες θέσεις εργασίας.

Αλλά αυξάνεται και η παραγωγικότητα της οικονομίας γενικά, εφ’ όσον τα προϊόντα κάποιων κλάδων χρησιμοποιούνται για να παραχθούν προϊόντα άλλων κλάδων.

Πιο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις σημαίνει και πιο ανταγωνιστική Ελλάδα στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Όπως προέκυψε και από την ακρόαση των φορέων, το παρόν νομοσχέδιο οποίο εκφράζει συλλογικά τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τους καταναλωτές γιατί απαντά σε πραγματικά προβλήματα.

Γι’ αυτό και θα πρέπει να στηριχθεί από την ευρύτερη δυνατή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Θα ήθελα να κλείσω την εισήγησή μου, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με κάτι που επεσήμανα και στην τελευταία συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής.

Θεωρήθηκε από μερίδα της αντιπολίτευσης ότι το νομοσχέδιο αυτό είναι ευκαιρία να επιρρίψει ευθύνες στην Κυβέρνηση για τις ανατιμήσεις στην αγορά, από την ενέργεια και τα είδη πρώτης ανάγκης στα σουπερμάρκετ, μέχρι τις κατασκευές και τα μοριακά τεστ!

Σίγουρα η ακρίβεια είναι αυτή τη στιγμή ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που απασχολούν τους συμπολίτες μας.

Είναι όμως εκτός πραγματικότητας να αποδίδεται, για παράδειγμα, η αύξηση των χρεώσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα στην τάχα μου «απαξίωση» της ΔΕΗ ή ότι για την αύξηση των τιμών στα οικοδομικά υλικά φταίει η «μη προστασία των μικροεργολάβων».

Γιατί παραβλέπεται, σκόπιμα, ότι το πρόσφατο κύμα ανατιμήσεων είναι κατά βάση ένα «εισαγόμενο» πρόβλημα.

Πρόκειται δηλαδή για μια διεθνή κρίση, που δυστυχώς θα μας απασχολεί για κάποιο διάστημα ακόμα…

Σε αυτή την, θα μου επιτρέψετε να πω «εύκολη» κριτική, αποσιωπώνται από την αντιπολίτευση κάποια δεδομένα.

Όπως ότι το φαινόμενο στη χώρα μας είναι ηπιότερο σε σχέση με ό,τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αφού ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν o έβδομος χαμηλότερος στην ευρωζώνη το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και ο τρίτος χαμηλότερος για όλο το προηγούμενο έτος.

Ότι η χώρα μας έχει τις χαμηλότερες αυξήσεις σε 12 από τις 14 κατηγορίες βασικών προϊόντων που παρακολουθούνται και συγκρίνονται με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ομάδα ειδικών της Επιτροπής Ανταγωνισμού, όπως ανέφερε τις προάλλες στη Βουλή ο Πρόεδρος της Επιτροπής.

Και ότι η Κυβέρνηση έλαβε αναλογικά περισσότερα μέτρα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες – και έγκαιρα – για να ελαφρύνει τις επιπτώσεις αυτού του πρωτοφανούς, διεθνούς κύματος ακρίβειας.

Να μειώσει την επιβάρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να ενισχύσει τους έχοντες μεγαλύτερη ανάγκη.

Να εντατικοποιήσει τους ελέγχους στην αγορά για αδικαιολόγητες ανατιμήσεις και περιπτώσεις αισχροκέρδειας από όσους τρέχουν να εκμεταλλευθούν το διεθνές ράλι αυξήσεων.

Αυτή είναι η πραγματικότητα, κι ας θέλουν να πείσουν κάποιοι από την αντιπολίτευση ότι η Κυβέρνηση ευθύνεται για «όλα τα κακά του κόσμου τούτου»…